ابوالفضل پاشا
طعمِ این بادها همان طعمیست
که اصلن نچشیدهیی
این مسافرها از جایی میآیند
که نمیدانی کجاست
زبانی را که به آن گفتوگو میکنند
در سراسرِ عمرت نشنیدهیی
چشمهای خود را پنهان کن
که تو اینجا بیگانهیی
و به شبهنگام روی ریلهای قطار
باران فرومیبارد
این کوچهی سرنگون همان کوچهییست
که در آن پا نگذاشتهیی
اعلامیههایی که به چارمیخ کشیدهاند
خیس میشوند
زنی در تاریکی همان زنیست
که تو او را نشناختهیی
چیزهایی که بر زبان میآوَرَد همان چیزهاییست
که تو آنها را ندانستهیی
او بر فرازِ هتلهای مشکوک دراز میکشد
تو اینجا بیگانهیی
باید که پنهان شوی
و به شبهنگام روی ریلهای قطار
باران فرومیبارد
روشنایی چه نسبتی با تو دارد؟
مگر آسمان از بستهگان و خویشانِ توست؟
چشمهایات همینکه مرا درمییابند
و همینکه من به سانِ آذرخشی از جا میپرم
مگر اینها دروغاند؟
شعلهیی که چهرهات را فراگرفته است
مگر جنگلیست؟
جنگلی که آتشسوزیاش از گیسوانِ تو باشد –
و جریانِ حاصل از روشناییات
عقل را زایل میکند
مگر تلألوِ آبیرنگِ مهتاب
از لبهای توست؟
سرچشمهی آن روشناییِ پرزرقوبرق
مگر از چیست؟
آیا از آنچه به تن کردهیی؟
یا از گردوغبارِ هوا؟
یا از ستارهگان؟
لحظهیی که خورشیدها شکوفان میکنم
به راستی مگر از همین است:
از همینکه دستِ مرا به دست میگیری؟
و روشنایی چه نسبتی با تو دارد؟
اگر به پرندهی قو نگاه کنیم
قویی که در حالِ گردش است و
رنگِ بسیار سفیدی دارد
آنچه میبینیم
غمواندوهی دلپسند و زیباست
اگر در غروبگاهی به دریا نگاه کنیم
دریایی که با امواجِ جواهرمانندِ خود
به شکوتردید افتاده است
میبینیم که با چنین طغیانی
گرم شده است و
میخواهد به جوش بیاید
و اگر به بخارِ روی آبها نگاه کنیم
درمییابیم که زلزلهیی از اعماقِ زمین
در حالِ نزدیک شدن است
درختها به هر میزان که تهیدست و عریان جلوه میکنند
جلوه کنند!
اما اگر دقیقتر نگاه کنیم
بهار آنچنان نزدیک است
که عصارهی آن – با هیاهو و همهمه
سوی شاخهها به راه افتاده است
تو ای حرفِ زیبای الفبا!
و تو ای کاغذ! – که زیبایی –
و تو ای قلم! – که زیبایی –
با تو از رودخانهها و از بادها سخن میگویم
برای من:
رودخانهها را پرورش بده
و آبراههها را باز کن
وقتیکه من کودکِ خردسالی بودم
کودکی که اطرافِ دهاناش پر از لکههای غذا باشد –
رودخانهها را در حالِ پیشرَوی دیدم
و قولِ رودخانهها و بادها زنده است
من تکهیی از دهانِ توام
تو این را در گوشهیی یادداشت کن
تو ای دستنوشتهی زیبا!
و تو ای مرکّب! – که زیبایی –
و تو ای سرْقلم! – که زیبایی –
مرا آبگیرهای کوچک پرورش دادند
اگر هوای شناختنام را داری
مرا از آبگیرها بپرس
آب از یاد نمیبَرَد
که برای رسمِ دایرهها با چه دقتی تلاش کرده است
تو برگهایی را به خاطرِ من به یکجا جمع کن
و بسترت را چرکین نگهدار
من امشب پایبندِ عقلام
گیسوانِ مرا پریشان کن
در میانههای گلِ رز گریه میکنم
و هر شب که در میانهی کوچه میمیرم
روبهرویام را
و پشت سرم را نمیشناسم
و کاهشِ چشمانات را
که مرا سرِ پا نگه داشتهاند –
احساس میکنم
دستهای تو را میگیرم
دستهای تو را که سفیدند و
باز هم سفیدند و
باز هم…
از اینهمه سفیدیِ دستهای تو میترسم
قطار اندکی در ایستگاه توقف میکند
و من آن کسی که گاهی ایستگاه را پیدا نمیکند
گل رز را میگیرم
آن را به چهره میرسانم
هر چه باشد این گل رز به کوچه افتاده است
دست خود را
و بال خود را میشکنم
خون به پا میشود
غوغا به راه میافتد
گروه نوازندگان دست به کار میشوند
و یک کولیِ کاملن جدید
در نوکِ سُرنا
به هنگام یک منازعه
نکتهیی بزرگتر وجود دارد
و این نکته
هم از مرگ و
هم از ترسِ مرگ
دردناکتر است
نگاه میکنی:
کسی که تا دیروز
بیش از دیگران قابل اعتماد بود
به نفع رقیب تو شهادت میدهد
و این نکته حالا
هم از مرگ و
هم از ترس مرگ
دردناکتر است
اما چیز دردناکتری هم وجود دارد
اینکه محبوبات
با رقیب تو دیدار کند
این اگر دیداری از روی لطافت هم که باشد
و اگر حتا منازعه هم انجام نشود
باز این دردناک است
از آن و از آن دیگری هم
از اینها همه دردناکتر
این است که وقتی تو شمشیری به دست گرفتهای
و در پیشانیات تکهیی خورشید میدرخشد
در آن میان نارسیده باقی بمانی