تیغ را گر تو چو خورشید دمی رنده زنی
بر سر و سبلت این خنده زنان خنده زنی

ژنده پوشیدی و جامه ملکی برکندی
پاره پاره دل ما را تو بر آن ژنده زنی

هر کی بندی است از این آب و از این گل برهد
گر تو یک بند از آن طره بر این بنده زنی

ساقیا عقل کجا ماند یا شرم و ادب
زان می لعل چو بر مردم شرمنده زنی

ماه فربه شود آن سان که نگنجد در چرخ
گر تو تابی ز رخت بر مه تابنده زنی

ماه می‌گوید با زهره که گر مست شوی
ز آنچ من مست شدم ضرب پراکنده زنی

ماه تا ماهی از این ساقی جان سرمستند
نقد بستان تو چرا لاف ز آینده زنی

خیز کامروز همایون و خوش و فرخنده‌ست
خاصه که چشم بر آن چهره فرخنده زنی

سر باز از کله و پاش از این کنده غمی است
برهد پاش اگر تیشه بر این کنده زنی

هله ای باز کله بازده و پر بگشا
وقت آن شد که بر آن دولت پاینده زنی

همچو منصور تو بر دار کن این ناطقه را
چو زنان چند بر این پنبه و پاغنده زنی

چه حریصی که مرا بی‌خور و بی‌خواب کنی
درکشی روی و مرا روی به محراب کنی

آب را در دهنم تلخ‌تر از زهر کنی
زهره‌ام را ببری در غم خود آب کنی

سوی حج رانی و در بادیه‌ام قطع کنی
اشتر و رخت مرا قسمت اعراب کنی

گه ببخشی ثمر و زرع مرا خشک کنی
گه به بارانش همی سخره سیلاب کنی

چون ز دام تو گریزم تو به تیرم دوزی
چون سوی دام روم دست به مضراب کنی

باادب باشم گویی که برو مست نه‌ای
بی ادب گردم تو قصهٔ آداب کنی

گر بباری تو چو باران کرم بر بامم
هر دو چشمم ز نم و قطره چو میزاب کنی

گهِ عزلت تو بگویی که چو رهبان گشتی
گهِ صحبت تو مرا دشمن اصحاب کنی

گر قصب‌وار نپیچم دل خود در غم تو
چون قصب‌پیچ مرا هالک مهتاب کنی

در توکل تو بگویی که سبب سنت ماست
در تسبب تو نکوهیدن اسباب کنی

باز جان صید کنی چنگل او درشکنی
تن شود کلب معلم تش بی‌ناب کنی

زرگر رنگ رخ ما چو دکانی گیرد
لقب زرگر ما را همه قَلّاب کنی

من که باشم که به درگاه تو صبح صادق
هست لرزان که مباداش که کذاب کنی

همه را نفی کنی بازدهی صد چندان
دی دهی و به بهارش همه ایجاب کنی

بزنی گردن انجم تو به تیغ خورشید
بازشان هم تو فروز رخ عناب کنی

چو خمش کرد بگویی که بگو و چو بگفت
گویی‌اش پس تو چرا فتح چنین باب کنی

به شکرخنده بتا نرخ شکر می‌شکنی
چه زند پیش عقیق تو عقیق یمنی

گلرخا سوی گلستان دو سه هفته بمرو
تا ز شرم تو نریزد گل سرخ چمنی

گل چه باشد که اگر جانب گردون نگری
سرنگون زهره و مه را ز فلک درفکنی

حق تو را از جهت فتنه و شور آورده‌ست
فتنه و شور و قیامت نکنی پس چه کنی

روی چون آتش از آن داد که دل‌ها سوزی
شکن زلف بدان داد که دل‌ها شکنی

دل ما بتکده‌ها نقش تو در وی شمنی
هر بتی رو به شمن کرده که تو آن منی

برمکن تو دل خود از من ازیرا به جفا
گر که قاف شود دل تو ز بیخش بکنی

در تک چاه زنخدان تو نادر آبی است
که به هر چه که درافتم بنماید رسنی

در غمت بوالحسنان مذهب و دین گم کردند
زان سبب که حسن اندر حسن اندر حسنی

زیرکان را رخ تو مست از آن می‌دارد
تا در این بزم ندانند که تو در چه فنی

کافری ای دل اگر در جز او دل بندی
کافری ای تن اگر بر جز این عشق تنی

بی وی ار بر فلکی تو به خدا در گوری
هر چه پوشی به جز از خلعت او در کفنی

شمس تبریز که در روح وطن ساخته‌ای
جان جان‌هاست وطن چونک تو جان را وطنی

هله آن به که خوری این می و از دست روی
تا به هر جا که روی خوشدل و سرمست روی

چرخ گردان به تو گردد که تو آب اویی
ماه چرخی چه زیان دارد اگر پست روی

ماهیی لیک چنان مست توست آن دریا
همه دریا ز پی آید چو تو در شست روی

صدقات همه شاهان که سوی نیست رود
رو سوی هست نهد چون تو سوی هست روی

سابق تیزروانی تو در این راه دراز
وز ره رفق تو با این دو سه پابست روی

کسب عیش ابد آموز ز شمس تبریز
تا در آن مجلس عیشی که جنان است روی

اگر امشب بر من باشی و خانه نروی
یا علی شیر خدا باشی یا خود علوی

اندک اندک به جنون راه بری از دم من
برهی از خرد و ناگه دیوانه شوی

کهنه و پیر شدی زین خرد پیر گریز
تا بهار تو نماید گل و گلزار نوی

به خیالی به من آیی به خیالی بروی
این چه رسوایی و ننگ است زهی بند قوی

به ترازوی زر ار راه دهندت غلط است
بجوی زر بنه ارزی چو همان حب جوی

پیک لابد بدود کیک چو او هم بدود
پس کمال تو در آن نیست که یاوه بدوی

بهر بردن بدو از هیبت مردن بمدو
بهر کعبه بدو ای جان نه ز خوف بدوی

باش شب‌ها بر من تا به سحر تا که شبی
مه برآید برهی از ره و همراه غوی

همه کس بیند رخساره مه را از دور
خنک آن کس که برد از بغل مه گروی

مه ز آغاز چو خورشید بسی تیغ کشد
که ببرم سر تو گر تو از این جا نروی

چون ببیند که سر خویش نمی‌گیرد او
گوید او را که حریفی و ظریفی و روی

من توام ور تو نیم یار شب و روز توام
پدر و مادر و خویش تو به منهاج سوی

چه شود گر من و تو بی‌من و تو جمع شویم
فرد باشیم و یکی کوری چشم ثنوی

بده ای کف تو را قاعده لطف افزایی
کف دریا چه کند خواجه به جز دریایی

چون تو خواهی که شکرخایی غلط اندازی
ز پی خشم رهی ساعد و کف می‌خایی

صنما مغلطه بگذار و مگو تا فردا
چون توی پای علم نقد که را می‌پایی

ترشم گفتی و پیش شکر بی‌حد تو
عسل و قند چه دارند به جز سرکایی

گرچه من روترشم لیک خم سرکه نیم
ورچه هر جا بروم لیک نیم هرجایی

گر تو خوبی و منم آینه روی خوشت
پیش رو دار مرا چونک جهان آرایی

نی غلط گفتم سرمست بدم زفت زدم
کی بود آینه را با رخ تو گنجایی

نو فسونی است مرا سخت عجب پیشتر آ
تا به گوش تو فروخوانم ای بینایی

به شکرخنده اگر می‌ببرد جان ز کسی
می‌دهد جان خوشی پرطربی پرهوسی

گه سحر حمله برد بر همه چون خورشیدی
گه به شب گشت کند بر دل و جان چون عسسی

گه یکی تنگ شکربار کند بهر نثار
گه شود طوطی جان گر بچشد زان مگسی

گه مدرس شود و درس کند بر سر صدر
تا شود کن فیکون صدر جهان مرتبسی

گه دمد یک نفسی عیسی مریم سازد
تا گواه نفسش باشد عیسی نفسی

گه خسی را بکشد سرمه جان در دیده
گه نماید دو جهان در نظرش همچو خسی

متزمن نظری داری و هرچ آید پیش
هم بر آن چفسد و حمله نبرد پیش و پسی

صالح او آمد و این هر دو جهان یک اشتر
ما همه نعره زنان زنگله همچون جرسی

ای که تو چشمه حیوان و بهار چمنی
چو منی تو خود خود را کی بگوید چو منی

من شبم تو مه بدری مگریز از شب خویش
مه کی باشد که تو خورشید دو صد انجمی

پاسبان در تو ماه برین بام فلک
تو که در مقعد صدقی چو شه اندر وطنی

ماه پیمانه عمر است گهی پر گه نیم
تو به پیمانه نگنجی تو نه عمر زمنی

هر کی در عهد تو از جور زمانه گله کرد
سزد ار کفش جفا بر دهن او بزنی

کاین زمانه چو تن است و تو در او چون جانی
جان بود تن نبود تن چو تو جان جان تنی

سجده کردند ملایک تن آدم را زود
پرتو جان تو دیدند در آن جسم سنی

اهرمن صورت گل دید و سرش سجده نکرد
چوب رد بر سرش آمد که برو اهرمنی

سخن تلخ مگو ای لب تو حلوایی
سر فروکن به کرم ای که بر این بالایی

هر چه گویی تو اگر تلخ و اگر شور خوش است
گوهر دیده و دل جانی و جان افزایی

نه به بالا نه به زیری و نه جان در جهت است
شش جهت را چه کنم در دل خون پالایی

سر فروکن که از آن روز که رویت دیدم
دل و جان مست شد و عقل و خرد سودایی

هر کی او عاشق جسم است ز جان محروم است
تلخ آید شکر اندر دهن صفرایی

ای که خورشید تو را سجده کند هر شامی
کی بود کز دل خورشید به بیرون آیی

آفتابی که ز هر ذره طلوعی داری
کوه‌ها را جهت ذره شدن می‌سایی

چه لطیفی و ز آغاز چنان جباری
چه نهانی و عجب این که در این غوغایی

گر خطا گفتم و مقلوب و پراکنده مگیر
ور بگیری تو مرا بخت نوم افزایی

صورت عشق توی صورت ما سایه تو
یک دمم زشت کنی باز توام آرایی

می‌نماید که مگر دوش به خوابت دیدم
که من امروز ندارم به جهان گنجایی

ساربانا بمخوابان شتر این منزل نیست
همرهان پیش شدستند که را می‌پایی

هین خمش کن که ز دم آتش دل شعله زند
شعله دم می‌زند این دم تو چه می‌فرمایی

شمس تبریز چو در شمس فلک درتابد
تابش روز شود از وی نابینایی

هر کی از نیستی آید به سوی او خبری
اندر او از بشریت بنماید اثری

التفاتی نبود همت او را به علل
گر علل گیرد جمله ز علی تا به ثری

هر کسی که متلاشی شود و محو ز خویش
به سوی او کند از عین حقیقت نظری

جوهری بیند صافی متحلی به حلل
متمکن شده در کالبد جانوری

تو به صورت چه قناعت کنی از صحبت او
رو دگر شو تو به تحقیق که او شد دگری

بشنو شکر وی از من که به جان و سر تو
که بدان لطف و حلاوت نچشیدم شکری