اگر چه شرط نهادیم و امتحان کردیم
ز شرط‌ها بگذشتیم و رایگان کردیم

اگر چه یک طرف از آسمان زمینی شد
نه پاره پاره زمین را هم آسمان کردیم

اگر چه بام بلندست آسمان مگریز
چه غم خوری ز بلندی چو نردبان کردیم

پرت دهیم که چون تیر بر فلک بپری
اگر ز غم تن بیچاره را کمان کردیم

اگر چه جان مدد جسم شد کثیفی یافت
لطافتش بنمودیم و باز جان کردیم

اگر تو دیوی ما دیو را فرشته کنیم
وگر تو گرگی ما گرگ را شبان کردیم

تو ماهیی که به بحر عسل بخواهی تاخت
هزار بارت از آن شهد در دهان کردیم

اگر چه مرغ ضعیفی بجوی شاخ بلند
بر این درخت سعادت که آشیان کردیم

بگیر ملک دو عالم که مالک الملکیم
بیا به بزم که شمشیر در میان کردیم

هزار ذره از این قطب آفتابی یافت
بسا قراضه قلبی که ماش کان کردیم

بسا یخی بفسرده کز آفتاب کرم
فسردگیش ببردیم و خوش روان کردیم

گر آب روح مکدر شد اندر این گرداب
ز سیل‌ها و مددهاش خوش عنان کردیم

چرا شکفته نباشی چو برگ می لرزی
چه ناامیدی از ما که را زیان کردیم

بسا دلی که چو برگ درخت می لرزید
به آخرش بگزیدیم و باغبان کردیم

الست گفتیم از غیب و تو بلی گفتی
چه شد بلی تو چون غیب را عیان کردیم

پنیر صدق بگیر و به باغ روح بیا
که ما بلی تو را باغ و بوستان کردیم

خموش باش که تا سر به سر زبان گردی
زبان نبود زبان تو ما زبان کردیم

چه روز باشد کاین جسم و رسم بنوردیم
میان مجلس جان حلقه حلقه می گردیم

همی‌خوریم می جان به حضرت سلطان
چنانک بی‌لب و ساغر نخست می خوردیم

خراب و مست به ساقی جان همی‌گوییم
برآر دست که ما دست‌ها برآوردیم

بیار نقل که ما نقل کرده‌ایم این سو
بیار باده احمر که زار و رخ زردیم

بکن سلام که تسلیم ابتلای توییم
بپرس گرم که افسرده دم سردیم

جوابمان دهد آن ساقیم که نوش خورید
که ما به نورفشانی چو مه جوامردیم

تو ملک کدکن وهب لی بگو سلیمان وار
که ما به منع عطا مور را نیازردیم

ز هجر و فرقت ما درد و غم بسی دیدیم
درآی در بر ما ما دوای هر دردیم

دل آر خسته به خار جفا و گل بستان
چه تحفه آری ماورد را که ما وردیم

اگر ز مونس و جفتان خود جدا ماندی
بیا که در کرم و حسن لطف ما فردیم

اگر تو کار نکردی و مفلسی از خیر
بیا که کار چو تو صد هزار ما کردیم

بیار اشک چو مشتاق و گرد را بنشان
که روی ماه نبینیم تا در این گردیم

خمش گزاف مینداز مهره اندر طاس
به ما گذار که ما اوستاد این نردیم

اگر زمین و فلک را پر از سلام کنیم
وگر سگان تو را فرش سیم خام کنیم

وگر همای تو را هر سحر که می آید
ز جان و دیده و دل حلقه‌های دام کنیم

وگر هزار دل پاک را به هر سر راه
به دست نامه پرخون به تو پیام کنیم

وگر چو نقره و زر پاک و خالص از پی تو
میان آتش تو منزل و مقام کنیم

به ذات پاک منزه که بعد این همه کار
به هر طرف نگرانیم تا کدام کنیم

قرار عاقبت کار هم بر این افتاد
که خویش را همه حیران و خیره نام کنیم

و آنگهی که رسد باده‌های حیرانان
ز شیشه خانه دل صد هزار جام کنیم

چو سیمبر به صفا تنگمان به بر گیرد
فلک که کره تند است ماش رام کنیم

چو مغز روح از آن باده‌ها به جوش آید
چهار حد جهان را به تک دو گام کنیم

ز شمس تبریز انگشتری چو بستانیم
هزار خسرو تمغاج را غلام کنیم

به حق آنک بخواندی مرا ز گوشه بام
اشارتی که بکردی به سر به جای سلام

به حق آنک گشادی کمر که می نروم
که شد قمر کمرت را چو من کمینه غلام

به حق آنک نداند دل خیال اندیش
مثال‌های خیال مرا به وقت پیام

به حق آنک به فراش گفته‌ای که بروب
ز چند گنده بغل خانه را برای کرام

به حق آنک گزیدی دو لب که جام بگیر
بنوش جام رها کن حدیث پخته و خام

به حق آنک تو را دیدم و قلم افتاد
ز دست عشق نویسم به پیش تو ناکام

به حق آنک گمان‌های بد فرستی تو
به هدهدی که بخواهی که جان ببر زین دام

به حق حلقه رندان که باده می نوشند
به پیش خلق هویدا میان روز صیام

هزار شیشه شکستند و روزه شان نشکست
از آنک شیشه گر عشق ساخته‌ست آن جام

به ماه روزه جهودانه می مخور تو به شب
بیا به بزم محمد مدام نوش مدام

میان گفت بدم من که سست خندیدی
که ای سلیم دل آخر کشیده دار لگام

بگفتمش چو دهان مرا نمی‌دوزی
بدوز گوش کسی را که نیست یار تمام

به حق آنک حلال است خون من بر تو
که بر عدو سخنم را حرام دار حرام

خیال من ز ملاقات شمس تبریزی
هزار صورت بیند عجب پی اعلام

به جان عشق که از بهر عشق دانه و دام
که عزم صد سفرستم ز روم تا سوی شام

نمی‌خورم به حلال و حرام من سوگند
به جان عشق که بالاست از حلال و حرام

به جان عشق که از جان جان لطیفتر است
که عاشقان را عشق است هم شراب و طعام

فتاده ولوله در شهر از ضمیر حسود
که بازگشت فلان کس ز دوست دشمن کام

نه عشق آتش و جان من است سامندر
نه عشق کوره و نقد من است زر تمام

نه عشق ساقی و مخمور اوست جان شب و روز
نه آن شراب ازل را شده‌ست جسمم جام

نهاده بر کف جامی بر من آمد عشق
که ای هزار چو من عشق را غلام غلام

هزار رمز به هم گفته جان من با عشق
در آن رموز نگنجیده نظم حرف و کلام

بیار باده خامی که خالی است وطن
که عاشق زر پخته ز عشق باشد خام

ورای وهم حریفی کنیم خوش با عشق
نه عقل گنجد آن جا نه زحمت اجسام

چو گم کنیم من و عشق خویشتن در می
بیاید آن شه تبریز شمس دین که سلام

سماع چیست ز پنهانیان دل پیغام
دل غریب بیابد ز نامه شان آرام

شکفته گردد از این باد شاخه‌های خرد
گشاده گردد از این زخمه در وجود مسام

سحر رسد ز ندای خروس روحانی
ظفر رسد ز صدای نقاره بهرام

عصیر جان به خم جسم تیر می انداخت
چو دف شنید برآرد کفی نشان قوام

حلاوتی عجبی در بدن پدید آید
که از نی و لب مطرب شکر رسید به کام

هزار کزدم غم را کنون ببین کشته
هزار دور فرح بین میان ما بی‌جام

فسون رقیه کزدم نویس عید رسید
که هست رقیه کزدم به کوی عشق مدام

ز هر طرف بجهد بی‌قرار یعقوبی
که بوی پیرهن یوسفی بیافت مشام

چو جان ما ز نفخت است فیه من روحی
روا بود که نفختش بود شراب و طعام

چو حشر جمله خلایق به نفخ خواهد بود
ز ذوق زمزمه بجهند مردگان ز منام

که خاک بر سر جان کسی که افسرده‌ست
اثر نگیرد از آن نفخ و کم بود ز اعدام

تن و دلی که بنوشید از این رحیق حلال
بر آتش غم هجران حرام گشت حرام

جمال صورت غیبی ز وصف بیرون است
هزار دیده روشن به وام خواه به وام

درون توست یکی مه کز آسمان خورشید
ندا همی‌کندش کای منت غلام غلام

ز جیب خویش بجو مه چو موسی عمران
نگر به روزن خویش و بگو سلام سلام

سماع گرم کن و خاطر خران کم جو
که جان جان سماعی و رونق ایام

زبان خود بفروشم هزار گوش خرم
که رفت بر سر منبر خطیب شهدکلام

به گوش من برسانید هجر تلخ پیام
که خواب شیرین بر عاشقان شده‌ست حرام

بکرد بر خور و بر خواب چارتکبیری
هر آن کسی که بر او کرد عشق نیم سلام

به من نگر که بدیدم هزار آزادی
چو عشق را دل و جانم کنیزک است و غلام

عظیم نور قدیم است عشق پیش خواص
اگر چه صورت و شهوت بود به پیش عوام

دلم چو زخم نیابد رود که توبه کند
مخند بر من و بر خود کدام توبه کدام

زهی گناه که کفر است توبه کردن از او
نه پس طریق گریز و نه پیش جای مقام

به چار مذهب خونش حلال و ریختنی
از آنک عشق نریزد به غیر خون کرام

بکش مرا که چو کشتی به عشق زنده شدم
خموش کردم و مردم تمام گشت کلام

به گرد تو چو نگردم به گرد خود گردم
به گرد غصه و اندوه و بخت بد گردم

چو نیم مست من از خواب برجهم به صبوح
به گرد ساقی خود طالب مدد گردم

به گرد لقمه معدود خلق گردانند
به گرد خالق و بر نقد بی‌عدد گردم

قوام عالم محدود چون ز بی‌حدی است
مگیر عیب اگر من برون ز حد گردم

کسی که او لحد سینه را چو باغی کرد
روا نداشت که من بسته لحد گردم

لحد چه باشد در آسمان نگنجد جان
ز پنج و شش گذرم زود بر احد گردم

اگر چه آینه روشنم ز بیم غبار
روا بود که دو سه روز بر نمد گردم

اگر گلی بده‌ام زین بهار باغ شوم
وگر یکی بده‌ام زین وصال صد گردم

میان صورت‌ها این حسد بود ناچار
ولی چو آینه گشتم چه بر حسد گردم

من از طویله این حرف می روم به چرا
ستور بسته نیم از چه بر وتد گردم

بیار باده که اندر خمار خمارم
خدا گرفت مرا زان چنین گرفتارم

بیار جام شرابی که رشک خورشید است
به جان عشق که از غیر عشق بیزارم

بیار آنک اگر جان بخوانمش حیف است
بدان سبب که ز جان دردهای سر دارم

بیار آنک نگنجد در این دهان نامش
که می شکافد از او شقه‌های گفتارم

بیار آنک چو او نیست گولم و نادان
چو با ویم ملک گربزان و طرارم

بیار آنک دمی کز سرم شود خالی
سیاه و تیره شوم گوییا ز کفارم

بیار آنک رهاند از این بیار و میار
بیار زود و مگو دفع کز کجا آرم

بیار و بازرهان سقف آسمان‌ها را
شب دراز ز دود و فغان بسیارم

بیار آنک پس مرگ من هم از خاکم
به شکر و گفت درآرد مثال نجارم

بیار می که امین میم مثال قدح
که هر چه در شکمم رفت پاک بسپارم

نجار گفت پس مرگ کاشکی قومم
گشاده دیده بدندی ز ذوق اسرارم

به استخوان و به خونم نظر نکردندی
به روح شاه عزیزم اگر به تن خوارم

چه نردبان که تراشیده‌ام من نجار
به بام هفتم گردون رسید رفتارم

مسیح وار شدم من خرم بماند به زیر
نه در غم خرم و نی به گوش خروارم

بلیس وار ز آدم مبین تو آب و گلی
ببین که در پس گل صد هزار گلزارم

طلوع کرد از این لحم شمس تبریزی
که آفتابم و سر زین وحل برون آرم

غلط مشو چو وحل در رویم دیگربار
که برقرارم و زین روی پوش در عارم

به هر صبوح درآیم به کوری کوران
برای کور طلوع و غروب نگذارم

به گوشه‌ای بروم گوش آن قدح گیرم
که عاشق قدح و درد و خصم تدبیرم

خوش است گوشه و یا گوشه گشته‌ای چون من
به هر چه باشد از این دو چو شهد و چون شیرم

چو آب و روغن با هر کی مرغ آبی نیست
که زهره طالعم و شکر سکرتأثیرم

ز حلق من آن خواهم که شکر سکر کند
دگر همه به تو بخشیدم ای بک و میرم

روم سری بنهم کان سری است باده جان
که خفته به سر پراحتیال و تزویرم