اتاک الصوم فی حلل السعود
فدم واسلم علی رغم الحسود

وصم وافطر و عید فی نعیم
لک العمر المؤبد بالخلود

فلا زالت تزف لک التهانی
مهناة من‌الملک الودود

فشکرا ثم شکرا ثم شکرا
لاوراد العطا خیرالورود

و سقیا ثم سقیا ثم سقیا
لجود بعد جود بعد جود

و کأسا قد سقیناه دهاثا
یری رقراقها تحت‌الجلود

ینابیع جرت شرقا و غربا
کانهارالجنان بلا رکود

و نیران الشباب موقدات
بسعد لا یخاف من‌الخمود

براح الروح روحی! قرعینا
و یا نفسی دعاک الجد عودی

و ارض‌الله واسعة فسیح
الی رب رؤف بالوفود

ینادی ربنا، عودوا الینا
اجبیونا و اوفوا بالعقود

ازهدا فی ملاقاتی و عندی
وجود، فی وجود فی وجود

ولم یخسر طلوب فی فنائی
ولم یمکن خلاف فی وعودی

خمش کردم که هر ناگفتهٔ را
بدیدم من که دیدی و شنودی

نسیم‌الصبح جد بابتشار
و بشر حین یأتی بانتشار

واتحفنی لباس‌الجد منه
فانی من لباس الجد عاری

فقد احرقت فی صد و بعد
بنار لا تسلنی ای نار

اما تصغی الی قلب حریق
ینادی، یا حذاری، یا حذاری

و مما خان بی‌دهر قتول
و ما قدحان لی ادراک ثاری

اذا ما فیک افنی فیک احیی
اذا ما انت جاری، انت جاری

ظللت کیونس فی بطن حوت
فمذ صح‌الهوی کسروا فقاری

الا یا صاح انظر فی خدودی
تری او صافه ان کنت قاری

الا یا مالکا رق‌الزمان
الا یا ناسخا، حسن الغوانی

الا من لطفه ماء زلال
و مافی‌الکون ظرف کالاوانی

سجود کل اوج او حضیض
بشمس‌الدین سلطان المعانی

الا تبریز بشراک دواما
و صار ساجدیک‌المشرقان

ظل‌الله تبریزا بظل
تضعضع من تصوره جنانی

تعالی عن مدیحی، قد تعالی
ولکن لیس صبر فی لسانی

قصابی سوی گولی گوشت انداخت
چو دیدش زفت گوشت گاو پنداشت

یکی ران دگر سوی وی افکند
بگفتا «گاو مرده‌ست این زهی گند»

خدا بخشید آنچ اسباب کام‌ست
تو گفتی «چیست این؟» خود داد عام‌ست

کنون شد عام کان با تو بپیوست
نجس شد چونک در کردی درو دست

نسازد گول را بخل و سخاوت
که گردد هر دوش مایهٔ عداوت

گریز از گول اندر سور و ماتم
چو عیسی ای پدر والله اعلم

رها کن ناز، تا تنها نمانی
مکن استیزه، تا عذرا نمانی

مکن گرگی، مرنجان همرهان را
که تا چون گرگ در صحرا نمانی

دو چشم خویشتن در غیب دردوز
که تا آنجا روی، اینجا نمانی

منه لب بر لب هر بوسه جویی
که تا ز آن دلبر زیبا نمانی

ز دام عشوه پر خود نگه‌دار
که تا از اوج و از بالا نمانی

مشو مولای هر ناشسته رویی
که تا از عشق، مولانا نمانی

مکن رخ همچو زر از غصهٔ سیم
که تا زین سیم، ز آن سیما نمانی

چو تو ملک ابد جویی به همت
ازین نان و ازین شربا نمانی

رها کن عربده، خو کن حلیمی
که تا از بزم شاه ما نمانی

همی کش سرمهٔ تعظیم در چشم
پیاپی، تا که نابینا نمانی

چو ذره باش پویان سوی خورشید
که تا چون خاک، زیر پا نمانی

چو استاره به بالا شب‌روی کن
که تا ز آن ماه بی‌همتا نمانی

مزن هر کوزه را در خنب صفوت
که تا از عروةالوثقی نمانی

ز بعد این غزل ترجیع باید
شراب گل مکرر خوشتر آید
چو در عهد و وفا دلدار مایی
چو خوانیمت، چرا دل‌وار نایی؟

چو الحمدت همی خوانیم پیوست
کچون الحمد دفع رنجهایی

درآ در سینها کآرام جانی
درآ در دیدها که توتیایی

فرو کن سر ز روزنهای دلها
که چاره نیست هیچ از روشنایی

چو عقلی بی‌تو دیوانه شود مرد
چو جانی، کس نمی‌داند کجایی

چو خمری، در سر مستان درافتی
برآیند از حیا و پارسایی

نباشد حسن بی‌تصدیع عشاق
که نبود عیدها بی‌روستایی

اگر چیزی نمی‌دانم به عالم
همی دانم که تو بس جان‌فزایی

چه جولانها کنند جانها چو ذرات
که تو خورشید از مشرق برآیی

به جانبازی گشاده‌دار، دو دست
که حاتم را تو استاد سخایی

مکش پای از گلیم خویش افزون
که تا داناتر آیی از کسایی

عدو را مار و ما را یار می‌باش
که موسی صفا را تو عصایی

تمسک کن به اسباب سماوات
که در تنویر قندیل سمایی

به ترجیع سوم مرصاد بستیم
که بر بوی رجوع یار مستیم
ایا خوبی، که در جانها مقیمی
به وقت بی‌کسی جان را ندیمی

ز تو باغ حقایق برشکفتست
نباتش را هم آبی، هم نسیمی

چو خوبان فانی و معزول گردند
تو در خوبی و زیبایی مقیمی

به وقت قحط بفرستی تو خوانی
خذوا رزقا کریما من کریم

سهیلی دیگری در چرخ معنی
یزکی کل روح کالادیم

درآری نیمشب، روشن شرابی
بگردانی، که اشرب یا حمیمی

زهی ساقی، زهی جام، و زهی می
نعیم قی نعیم فی نعیم

هزاران صورت زیبا و دلبر
یولدهم شرابک من عقیم

حباب آن شراب و صفوت او
شفاء فی شفاء للسقیم

تصاعد سکره فی ام رأس
ازال اللوم فی طبع اللئیم

شود صحرای بی‌پایان اخضر
فواد ضیقه کقلب میم

فطوبی للندامی والسکارا
اذا ماهم حسوها حسوهیم

ز یسقون رحیقا نوش می‌کن
وخل ذاالتحدث یا کلیمی

کسی که آفتاب آمد غلامش
همی آید به مشتاقان سلامش

جهان اندر گشاده شد جهانی
که وصف او نیاید در زبانی

حیاتش را نباشد خوف مرگی
بهارش را نگرداند خزانی

در و دیوار او افسانه گویان
کاوخ و سنگ او اشعار خوانی

چو جغذ آنجا رود، طاوس گردد
چو گرگ آنجا رود، گردد شبانی

به رفتن چون بود، تبدیل حالی
نه نقلی از مکانی تا مکانی

بخارستان پا بر جای بنگر
ز نقل حال گردد گلستانی

ببین آن صخره پا بر جای مانده
چه سیران کرد، تا شد لعل کانی

بشوی از آب معنی دست صورت
که طباخان بگسردند خوانی

ملایک بین بزاییده ز دیوان
نزاید اینچنینی، آنچنانی

بسی دیدم درختی رسته از خاک
کی دید از خاک رسته آسمانی؟!

چو یخرج حی من میت عیان شد
جماد مرده شد صاحب عیانی

ز قطرهٔ آب دیدم که بزاید
قبای ، رستمی، یا پهلوانی

ندیدم من که از باد خیالی
برون آید بهشتی یا جنانی

ز ترجیع این غزل را ترجمان کن
به نوعی دیگرش شرح و بیان کن
ایا دری که صد رو می‌نمایی
هزاران در ز هرسو می‌گشایی

ولیک از عزت و اشراف و غیرت
خفا اندر خفا اندر خفایی

زهی دریا زهی بحر حیاتی
زهی حسن و جمال و فر ذاتی

ز تو جانم براتی خواست از رنج
یکی شمعی فرستادش، براتی

ز تندی عشق او آهن چو مومست
زهی عشق حرون تند عاتی

ولیکن سر عشقش شکرستان
ز نخلستان ز جوهای فراتی

شکر لب، مه رخان جام بر کف
تو می‌گو هر کرا خواهی که: « هاتی »

ز هر لعل لبی بوست رسیده
تو درویشی و آن لعلش زکاتی

در آن شطرنج اگر بردی تو، شاهی
ولی کو بخت پنهان؟! چونک ماتی

خداوند شمس دین دریای جان‌بخش
تو شورستان درین دولت، مواتی

زهی شاهی، لطیفی، بی‌نظیری
که مجموعست ازو جان شتاتی

اگر تبریز دارد حبهٔ زو
چه نقصان گر شود از گنجها، تی

هزاران زاهد زهد صلاحی
ز تو خونش مباح و او مباحی
زهی کعبه که تو جان‌بخش حاجی
زهی اقبال هر محتاج راجی

هر آن سر کو فرو ناید به کیوان
ز روی فخر، بر فرقش تو تاجی

نهاده سر به تسلیم و به طاعت
به پیشت از دل و جان هر لجاجی

زهی نور جهان جان، که نورت
نه از خورشید و ماهست و سراجی

همه جانها باقطاع مثالت
که بعضی عشری، و بعضی خراجی

خداوند! شمس دینا! این مدیحت
بجای جاه و فرت هست هاجی

ایا تبریز، بستان باج جانها
که فرمان ده توی بر جان و باجی

مزاج دل اگر چون برف گردد
ز آتشهای تو گردد نتاجی

هرآن جان و دلی کان زنده باشد
ز مهر تستشان دایم تناجی

در آن بازار کز تو هست بویی
زهی مر یوسفان را بی‌رواجی

به چرخ چارمت عیسیست داعی
به پیش دولتت چاوش ساعی
ز شاه ماست ملک با مرادی
که او ختمست احسان را، و بادی

گر احسان را زبان باشد بگردد
به مدح و شکر او سیصد عبادی

بدان سوی جهان گر گوش داری
چه چاوشان جانندش منادی!

دهان آفرینش باز مانده
ازان روزی که دیدستش ز شادی

همی گوید به عالم او به سوگند
که: « تا زادی، چنین روزی نزادی »

یکی چندی نهان شو تا نگردد
همه بازار مه‌رویان کسادی

بدیدم عشق خوانی را فتاده
به خاک و خون بگفتم: « چون فتادی؟ »

که تو خون‌ریز جمله عاشقانی
تو نیزک دل چنین بر باد دادی؟! »

بگفتا: « دیده‌ام چیزی که صد ماه
ازو سوزند در نار ودادی »

خداوند شمس دین! آخر چه نوری؟
فرشته یا پری، یا تش نژادی

به تبریز آ دلا، از لحر عشقش
چو بندهٔ عیب ناک اندر مزادی

فتاد این دل به عشق پادشاهی
دو عالم را ز لطف او پناهی

اگر لطفش نماید رخ به آتش
ز آتشها برون روید گیاهی

چو بردابرد حسنش دید جانم
برفت آن های و هویم، ماند آهی

اگر حسنش بتابد بر سر خاک
ز هر خاکی برآید قرص ماهی

قیامتهای آن چشم سیاهش
بپوشانید جانم را سیاهی

ز تلخ هجر او، شکر چو زهری
ز خون خونین شده هر خاک راهی

زمین تا آسمان آتش گرفتی
اگر نی مژده دادی گاه‌گاهی

دو صد یوسف نماید از خیالش
که هریک را ذقن‌بر، طرفه چاهی

بهر چاهی ازان چهها درافتم
چو یوسف ز آن چه افتم من به چاهی

ایا مخدوم شمس‌الدین تبریز
ازین جانهای پرآتش مپرهیز
چو چنگ عشق او بر ساخت سازی
به گوش جان عاشق گفت رازی

بزد در بیشهٔ جان، عشقش آتش
بسوزانید هرجا بد مجازی

نمازی گردد آن جانی که دارد
به پیش قبلهٔ حسنش نمازی

ز فر جان عشق‌انگیز شاهی
نهد بر اطلس بختش طرازی

هر آن زاغی که چید از خرمن او
یکی دانه، دمی وا گشت بازی

زرایرهای روحی می‌سرایند
ز عشق روی او پردهٔ حجازی

چه می‌ترسی ز مردن؟! رو تو بستان
ز عشقش عمر بی‌مرگی، درازی

چه عمری، عمر شیرینی، لطیفی
لطیفی، مست عشقی، پاک‌بازی

ولیکن ناز، او را زیبد ای جان
مکن زنهار با نازش، تو نازی

خداوند شمس دین، زان جام پیشین
بریزا در دهان جان ریشین

خلیلی الهدی انجی و اصلح
ولکن من هداه الله افلح

نصیحت نیکبختان گوش گیرند
حکیمان پند درویشان پذیرند

گش اثهن دار اغت خاطر نرنزت
که ثخنی عاقلی ده بار اثنزت

من استضعفت لاتغلظ علیه
من استأسرت لاتکسر یدیه

چه نیکو گفت در پای شتر مور
که ای فربه مکن بر لاغران زور

که منعم بی‌مبر کول اثخ درویش
کو انش می بنی دنبل مزش نیش

دع استنقاص من طال احترامه
فقوس‌الدهر لم تبرح سهامه

جراحت بند باش ار می‌توانی
تو را نیز ار بیندازد چه دانی

ببات این دهر دون را تیر اری پشت
نه هم شی  تیر انه کمان بو کش ای کشت

تأدب تستقم لاطف تقدم
تواضع ترتفع لاتعل تندم

که دوران فلک بسیار بودست
که بخشودست و دیگر در ربودست

نه کت تفسیر وفق خواند اتشی ابهشت
بسم دی کسوری ماند پیده ببدشت

لیعف المهتدی عن سؤ من ضل
ولا یستهزکم من قائم زل

منم کافتادگان را بد نگفتم
که ترسیدم که روزی خود بیفتم

کمسسکی اوست اش حق تو بهریت
مخن شزدم نواخند انکه بگریت

متی زرت الفتی غبا اجلک
فلا تکثر حبیبک لا یملک

ز بسیار آمدن عزت بکاهد
چو کم بینند خاطر بیش خواهد

عزیزی کت هن‌اش هر دم مدو پش
که دیدر زر ملال آرد بش از بش

تبصر فی فقیر یشتهی الزاد
ولا تحسد غنیا قدره زاد

وگر گویند آن جاه و محل بین
تو پای روستایی در وحل بین

و چه ترش روی  شنه کت برغ خوان نی
تزان مسکی خبر هن کش خه نان نی

تلقفت الشوا و البقل بعده
سل الجوعان کیف الخبز وحده

بپرس آن را که جسم از ناقه خونست
که قدر نعمت او داند که چونست

غرش نان هاجه از حلوا نپرست
نن تی گلشکر هن غت بگرست

افق یا من تلهی حول منقل
عن الحطاب فی واد عقنقل

فقیر از بهر نان بر در دعاخوان
تو می‌تندی که مرغم نیست بر خوان

چه داند ای کش سه پخ خوردست و تقتست
که مسکینی و سرما گسنه خفتست

تحب المال لو احببت قدمت
و ان خلفت محبوسا تندمت

منه گر عقل داری در تن و هوش
اگر مردی ده و بخش و خور و پوش

نوا که بیفته از هنجار و رسته
پشیمان بی که نم خو م توشه نسته

صرفت العمر فی تحصیل مالک
تفکر یا معنی فی مالک

کسی از زرع دنیا خوشه برداشت
که چندی خورد و چندی توشه برداشت

که مپسندت که مو خو از غصه بکشم
که گردم کرد نخرم یا نبخشم

بهاء الوجه مع خبث النفوس
کمصباح علی قبرالمجوسی

به گور گبر ماند زاهد زور
درون مردار و بیرون مشک و کافور

کعارف باد بکاند از جمه نو
اگور جدمنت کش در به از تو

متی عاشرت محلوقی العوارض
اذا قالوا لک اکفر لاتعارض

مرو با ژنده‌پوشان شام و شبگیر
چو رفتی در بغل نه دست تدبیر

چنان تزدم دوت کت خون خه اوکند
که پاکش خورد دیک تی چه او کند

وجد یا صاح و اکفف من ملامه
لعل القوم فیهم ذو کرامه

مگو در نفس درویشان هنر نیست
که گرد مردیست هم زیشان به در نیست

کاحسان بکنه واهروی اصولی
شنه میان زز بخت صاحب قبولی

نعما قال خیاط بموصل
بمأجور له قدر ففصل

سخن سهل است بر طرف زبان گفت
نگه کن کاین سخن هر جا توان گفت؟

غراز مو میشنه واهر کس مگوی راز
کجمی می‌بری خهتر ورانداز

خفی السر لاتودع خلیلک
حذارا منه ان ینسی جمیلک

مگو با دوست می‌گویم چه باکست
که گر دشمن شود بیم هلاکست

تو از دشمن بترسی غافل از دوست
که غت دشمن ببوت ات ببلسد پوست

یقول الراجز ابنی لا تلاعب
اذا لم تحتمل بطش الملاعب

چه خوش گفت آن پسر با یار طناز
تو در نی بسته‌ای آتش مینداز

کری مم دی که ایرو واجونی گفت
مزم تش کت قلاشی نتوتن اشنفت

ان استحسنت هذا القول بعدی
قل اللهم نور قبر سعدی

چه باشد گر ز رحمت پارسایی
کند در کار درویشی دعایی

کخیرت بوازی ثخنی کت اشنفت
بگی رحمت و سعدی باکش ای گفت

خَمِ زلفِ تو دامِ کفر و دین است
ز کارستانِ او یک شمه این است

جمالت مُعجِزِ حُسن است لیکن
حدیثِ غمزه‌ات سحرِ مبین است

ز چشمِ شوخِ تو جان کی توان برد؟
که دایم با کمان اندر کمین است

بر آن چشمِ سیه صد آفرین باد
که در عاشق کُشی سِحرآفرین است

عجب عِلمیست عِلم هیئت عشق
که چرخِ هشتمش، هفتم زمین است

تو پنداری که بدگو رفت و جان برد؟
حسابش با کرام الکاتبین است

مشو حافظ ز کیدِ زلفش ایمن
که دل برد و کنون در بندِ دین است