یا قمرا لوعه للقمرین سکن
حلت علی حریمهم فی خطر لیمنوا

یا شجرا غصونه فوق سماء وهمنا
هز هز فی قلوبنا مرحمه لنجتنوا

هر کی تو گردنش زدی گشت درازگردن او
خرمن هر کی سوختی گشت بزرگ خرمن او

هر کی سرش شکافتی سر بفراخت بر فلک
هر کی تو در چهش کنی یافت جهان روشن او

یا بلدا مخلدا افلح من ثوی به
للبرکات مطلع للثمرات معدن

یا سحرا منورا لیس عقیبه دجی
افلح کل منظر ذاک به مزین

هر کی طرب رها کند پشت سوی وفا کند
بازکشاندش به خود با کرم مفتن او

می‌کشدش که ای رهی از کف من کجا رهی
رو به من آورید هین ها الذین آمنوا

جاء اوان وصلنا یلحقنا باصلنا
شممنا عبیره فانتهضوا لتیقنوا

ما بقی انسلاخنا ان هنا مناخنا
فی عرفات معشر ابتکروا و احسنوا

پند نگار خود شنو از بر او برون مرو
ای دل و دیده دیده‌ای ای دل و دیده من او

پیش خودم همی‌نشان بر سر من همی‌فشان
تا ز تو لاف می‌زنم کم بگرفت دامن او

قد نطق الهوی اسکتوا استمعوا و انصتوا
ان لسان نطقنا عند لقاه الکن

بستم من دهان خود دل بگشاد صد دهان
بهر دل تو تن زدم بس بودم نوازن او

در گل و در شکر نشین بهر خدای لطف بین
سیب و انار تازه چین کمد در فشاندن او

یا رجلا حصیده مجبنه و مبخله
لیس یلذک الهوی لیس لفیک حوصله

معتمد الهوی معی مستندی و سیدی
لا کرجاک ضایع یطلبه به غربله

ای گله بیش کرده تو سیر نگشتی از گله
چون بکری است این دکان چاره نباشد از غله

حج پیاده می‌روی تا سر حاجیان شوی
جامه چرا دری اگر شد کف پات آبله

از پی نیم آبله شرم نیایدت که تو
هر قدمی درافکنی غلغله ای به قافله

کشتی نفس آدمی لنگری است و سست رو
زین دریا بنگذرد بی ز کشاکش و خله

گر نبدی چنین چرا جهد و جهاد آمدی
صوم و صلات و شب روی حج و مناسک و چله

صبر سوی نران رود نوحه سوی زنان رود
گردن اسب شاه را ننگ بود ز زنگله

خوش به میان صف درآ تنگ میا و دلگشا
هست ز تنگ آمدن بانگ گلوی بلبله

خاص احد چه غم خورد از بد و نیک عام خس
کوه احد چه برتپد از سر سیل و زلزله

دل مطپان به خیر و شر جانب غیب درنگر
کلکله ملایکه روح میان کلکله

عزت زر بود اگر محنت او شود شرر
هیبت و بیم شیر دان بستن او به سلسله

کم نشود انار اگر بهر شراب بفشری
بهر فضیلتی بود کوفتگی آمله

حامله است تن ز جان درد زه است رنج تن
آمدن جنین بود درد و عذاب حامله

تلخی باده را مبین عشرت مستیان نگر
محنت حامله مبین بنگر امید قابله

هست بلادر این ستم پیش بلا و پس دری
هست سر محاسبه جبر و پیش مقابله

زر به کسی به قرض ده کش بود آسیا و رز
با خلجی و مفلسی هیچ مکن معامله

نه فلک چو آسیا ملک کیست غیر حق
باغ و چراگه زمین پر ز شبان و از گله

قرض بدو ده ای پسر نفس و نفس زر و درم
گنج و گهر ستان از او از پی فرض و نافله

لب بگشاد ناطقی تا که بیان این کند
کان زر او است و نقد او فکرت خلق ناقله

ای تو برای آبرو آب حیات ریخته
زهر گرفته در دهان قند و نبات ریخته

مست و خراب این چنین چرخ ندانی از زمین
از پی آب پارگین آب فرات ریخته

همچو خران به کاه و جو نیست روا چنین مرو
بر فقرا تو درنگر زر صدقات ریخته

روح شو و جهت مجو ذات شو و صفت مگو
زان شه بی‌جهت نگر جمله جهات ریخته

آه دریغ مغز تو در ره پوست باخته
آه دریغ شاه تو در غم مات ریخته

از غم مات شاه دل خانه به خانه می‌دود
رنگ رخ و پیاده‌ها بهر نجات ریخته

جسته برات جان از او باز چو دیده روی او
کیسه دریده پیش او جمله برات ریخته

از صفتش صفات ما خارشناس گل شده
باز صفات ما چو گل در ره ذات ریخته

بال و پری که او تو را برد و اسیر دام کرد
بال و پری است عاریت روز وفات ریخته

آمد یار و بر کفش جام میی چو مشعله
گفت بیا حریف شو گفتم آمدم هله

جام میی که تابشش جان ببرد ز مشتری
چرخ زند ز بوی او بر سر چرخ سنبله

کوه از او سبک شده مغز از او گران شده
روح سبوکشش شده عقل شکسته بلبله

پاک نی و پلید نی در دو جهان بدید نی
قفل گشا کلید نی کنده هزار سلسله

تازه کند ملول را مایه دهد فضول را
آنک زند ز بی‌رهه راه هزار قافله

پیش رو بدان شده رهزن زاهدان شده
دایه شاهدان شده مایه بانگ و غلغله

هر کی خورد ز نیک و بد مست بمانده تا ابد
هر که نخورد تا رود جانب غصه بی‌گله

غرقه شو اندر آب حق مست شو از شراب حق
نیست شو و خراب حق ای دل تنگ حوصله

هر کی بدان گمان برد از کف مرگ جان برد
آنک نگویم آن برد اینت عظیم منزله

شحنه عشق می‌کشد از دو جهان مصادره
دیده و دل گرو کنم بهر چنان مصادره

از سبب مصادره شحنه عشق رهزند
پس بر عاشقان شود راحت جان مصادره

داد جگر مصادره از خود لعل پاره‌ها
جانب دیده پاره‌ای رفت از آن مصادره

عشق شهی است چون قمر کیسه گشا و سیم بر
سیم بده به سیم بر نیست زیان مصادره

هر چه برد مصادره از تن عاشقان گرو
بازرسد به کوی دل نورفشان مصادره

فصل بهار را ببین جمله به باغ وادهد
آنچ ز باغ برده بد ظلم خزان مصادره

بخشش آفتاب بین بازدهد قماش مه
هر چه ز ماه می‌ستد دور زمان مصادره

دیده و عقل و هوش را شب به مصادره برد
صبحدمی ندا کند بازستان مصادره

نور سحر بریخته زنگیکان گریخته
گرچه شب آفتاب را کرد نهان مصادره

دایم پیش خود نهی آینه را هرآینه
ز آنک نظیر نیستت جز که درون آینه

در تو کجا رسم تو را همچو خیال روی تو
در دل و جان و در نظر منظره هست و جای نه

هم تو منزهی ز جا هم همه جای حاضری
آیت بی چگونگی در تو و در معاینه

از سوی تو موحدی از سوی من مشبهی
جانب تو مواصله جانب من مباینه

یا رشا فدیته من زمن رایته
لست تقول اننی ارحم من سبیته

محرقنی برده کفی اذا دعوته
محتجب بصده عنی اذا اتیته

آه الیس ناظری مختلف لطیفه
آه الیس مهجتی مسکنه و بیته

قد زرع الفراق فی خدی بذر زعفر
وشت علی العیون من کثره ما سقیته

قوسک حیث ما رمی السهم اصاب مقلتی
سهمک ظل من دمی یکتب قد کفیته

هل طربا لعاشق وافقه زمانه
افلح فی هوائه اصلح فیه شأنه

هدده فراقه من غمرات یومه
ثم اتاه لیله من قمر امانه

قال لبدره لقد احرق فیک باطنی
قال له حبیبه صرت انا ضمانه

لا کقتول عاشق یقتلنا بشارق
حان وفاتنا و لا یمکننا بیانه

اعظم کل شهوه هان لدی وصاله
اطیب کل طیب ظل لنا مکانه

قد کفر الذی اتی من مثل لوجهه
ان قمر ینوبه او شجر وبانه

اکرم من نفوسنا طیف خیال وجهه
افضل من عیوننا کان لنا عیانه

رب لسان قائل یلفظ نار خده
احرق من شراره یومئذ لسانه

احرقه شراره ثم اتی نهاره
نوره بناطق اصبح ترجمانه

هر طربی که در جهان گشت ندیم کهتری
می‌برمد از او دلم چون دل تو ز مقذری

هر هنری و هر رهی کان برسد به ابلهی
نیست به پیش همتم زو طربی و مفخری

گر شکر است عسکری چون برسد به هر دهن
زو نخورد شکرلبی فر ندهد به مخبری

گر قمر است و گر فلک ور صنمی است بانمک
کان همه است مشترک می‌نبود ورا فری

آنچ بداد عامه را خلعت خاص نبود آن
سور سگان کافران می‌نخورد غضنفری

مجلس خاص بایدم گرچه بود سوی عدم
شربت عام کم خورم گرچه بود ز کوثری

لاف مسیح می‌زنی بول خران چه بو کنی
با حدثی چه خو کنی همچو روان کافری

گر نبدی متاع زر اصل وجود بول خر
جان خران به بوی آن برنزدی چرا خوری

مرد چو گوهری بود قیمت خویش خود کند
شاد نشد به شحنگی هیچ قباد و سنجری

زر تو بریز بر گهر چونک بماند زیر زر
برنجهید بر زبر آن سبک است و ابتری

ور بجهید بر زبر قیمت او است بیشتر
بیش کنش نثار زر هست عزیز گوهری

ما گهریم و این جهان همچو زری در امتحان
بر سر زر برآ که لا گر تو نه‌ای محقری

شهوت حلق بی‌نمک شهوت فرج پس دوک
با سگ و خوک مشترک با خر و گاو همسری

نیست سزای مهتری نیست هوای سروری
همت شاه و سنجری قبله گه پیمبری

عشق و نیاز و بندگی هست نشان زندگی
در طلب تجلیی در نظری و منظری

آب حیات جستنی جامه در آب شستنی
بر در دل نشستنی تا بگشایدت دری

در طرب و معاشقه در نظر و معانقه
فرض بود مسابقه بر دل هر مظفری

نیست روش طرنطران بنگر سوی آسمان
در تک و پوی اختران هر یک چون مسخری

روز خنوسشان ببین شام کنوسشان ببین
سیر نفوسشان ببین گرد سرای مهتری

غارب و شارقان حق طالب و عاشقان حق
در تک و پوی و در سبق بی‌قدمی و بی‌پری

گرم روی خور نگر شب روی قمر نگر
ولوله سحر نگر راست چو روز محشری

جان تقی فرشته‌ای جان شقی درشته‌ای
نفس کریم کشتیی نفس لئیم لنگری

رحم چو جوی شیر بین شهوت جوی انگبین
عمر چو جوی آب دان شوق چو خمر احمری

در تو نهان چهارجو هیچ نبینیش که کو
همچو صفات و ذات هو هست نهان و ظاهری

جوشش شوق از کجا جنبش ذوق از کجا
لذت عمر در کمین رحم به زیر چادری

خلق شده شکار او فرجه کنان کار او
در پی اختیار او هر یک بسته زیوری

شب به مثال هندوی روز مثال جادوی
عدل مثال مشعله ظلم چو کور یا کری

عقل حریف جنگیی نفس مثال زنگیی
عشق چو مست و بنگیی صبر و حیا چو داوری

شاه بگفته نکته ای خفیه به گوش هر کسی
گفته به جان هر یکی غیر پیام دیگری

جنگ میان بندگان کینه میان زندگان
او فکند به هر زمان اینت ظریف یاوری

گفت حدیث چرب و خوش با گل و داد خنده‌اش
گفت به ابر نکته ای کرد دو چشم او تری

گوید گل که بزم به گوید ابر گریه به
هیچ یکی ز یک دگر پند نکرده باوری

گفته به شاخ رقص کن گفته به برگ کف بزن
گفته به چرخ چرخ زن گرد منازل ثری

گفته به عقل طیره شو گفته به عشق خیره شو
گفته به صبر خون گری در غم هجر دلبری

گفته به رخ بخند خوش گفته به زلف پرده کش
گفته به باد درربا پرده ز روی عبهری

گفته به موج شور کن کف ز زلال دور کن
گفته به دل عبور کن بر رخ هر مصوری

هر طرفی علامتی هر نفسی قیامتی
تا نکنی ملامتی گر شده‌ام سخنوری

بر سر من نبشت حق در دل من چه کشت حق
صبر مرا بکشت حق صبر نماند و صابری

این همه آب و روغن است آنچ در این دل من است
آه چه جای گفتن است آه ز عشق پروری

لاح صبوح سره فاح نسیم بره
جاء اوان دره برزه لمن یری

انزله من العلی انشأه من الولا
املاه من الملا فهمه لمن دری

زینه لوصله الحقه باصله
نوره بنوره ایقظه من الکری

لیس لهم ندیده کلهم عبیده
عز و جل و اغتنی لیس یرام بالشری

اکرمنا ابرنا طیبنا و سرنا
حدثنا به ما نجی اخبرنا بما جری

طاب جوار ظله من علی مقله
عز وجود مثله فی البلدان و القری

از تبریز شمس دین یک سحری طلوع کرد
ساخت شعاع نور او از دل بنده مظهری

آمده‌ای که راز من بر همگان بیان کنی
و آن شه بی‌نشانه را جلوه دهی نشان کنی

دوش خیال مست تو آمد و جام بر کفش
گفتم می نمی‌خورم گفت مکن زیان کنی

گفتم ترسم ار خورم شرم بپرد از سرم
دست برم به جعد تو باز ز من کران کنی

دید که ناز می‌کنم گفت بیا عجب کسی
جان به تو روی آورد روی بدو گران کنی

با همگان پلاس و کم با چو منی پلاس هم
خاصبک نهان منم راز ز من نهان کنی

گنج دل زمین منم سر چه نهی تو بر زمین
قبله آسمان منم رو چه به آسمان کنی

سوی شهی نگر که او نور نظر دهد تو را
ور به ستیزه سر کشی روز اجل چنان کنی

رنگ رخت که داد رو زرد شو از برای او
چون ز پی سیاهه‌ای روی چو زعفران کنی

همچو خروس باش نر وقت شناس و پیش رو
حیف بود خروس را ماده چو ماکیان کنی

کژ بنشین و راست گو راست بود سزا بود
جان و روان تو منم سوی دگر روان کنی

گر به مثال اقرضوا قرض دهی قراضه‌ای
نیم قراضه قلب را گنج کنی و کان کنی

ور دو سه روز چشم را بند کنی به‌اتّقوا
چشمه چشم حس را بحر در عیان کنی

ور به نشان ما روی راست چو تیر ساعتی
قامت تیر چرخ را بر زه خود کمان کنی

بهتر از این کرم بود جرم تو را گنه تو را
شرح کنم که پیش من بر چه نمط فغان کنی

بس که نگنجد آن سخن کو بنبشت در دهان
گر همه ذره ذره را بازکشی دهان کنی