مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)

دیدم شه خوب خوش لقا را (123)

دیدم شه خوب خوش لقا را
آن چشم و چراغ سینه‌ها را

آن مونس و غمگسار دل را
آن جان و جهان جان فزا را

آن کس که خرد دهد خرد را
آن کس که صفا دهد صفا را

آن سجده گه مه و فلک را
آن قبله جان اولیا را

هر پاره من جدا همی‌گفت
کای شکر و سپاس مر خدا را

موسی چو بدید ناگهانی
از سوی درخت آن ضیا را

گفتا که ز جست و جوی رستم
چون یافتم این چنین عطا را

گفت ای موسی سفر رها کن
وز دست بیفکن آن عصا را

آن دم موسی ز دل برون کرد
همسایه و خویش و آشنا را

اخلع نعلیک این بود این
کز هر دو جهان ببر ولا را

در خانه دل جز او نگنجد
دل داند رشک انبیا را

گفت ای موسی به کف چه داری
گفتا که عصاست راه ما را

گفتا که عصا ز کف بیفکن
بنگر تو عجایب سما را

افکند و عصاش اژدها شد
بگریخت چو دید اژدها را

گفتا که بگیر تا منش باز
چوبی سازم پی شما را

سازم ز عدوت دست یاری
سازم دشمنت متکا را

تا از جز فضل من ندانی
یاران لطیف باوفا را

دست و پایت چو مار گردد
چون درد دهیم دست و پا را

ای دست مگیر غیر ما را
ای پا مطلب جز انتها را

مگریز ز رنج ما که هر جا
رنجیست رهی بود دوا را

نگریخت کسی ز رنج الا
آمد بترش پی جزا را

از دانه گریز بیم آن جاست
بگذار به عقل بیم جا را

شمس تبریز لطف فرمود
چون رفت ببرد لطف‌ها را

ساقی تو شراب لامکان را (124)

ساقی تو شراب لامکان را
آن نام و نشان بی‌نشان را

بفزا که فزایش روانی
سرمست و روانه کن روان را

یک بار دگر بیا درآموز
ساقی گشتن تو ساقیان را

چون چشمه بجوش از دل سنگ
بشکن تو سبوی جسم و جان را

عشرت ده عاشقان می را
حسرت ده طالبان نان را

نان معماریست حبس تن را
می بارانیست باغ جان را

بستم سر سفره زمین را
بگشا سر خم آسمان را

بربند دو چشم عیب بین را
بگشای دو چشم غیب دان را

تا مسجد و بتکده نماند
تا نشناسیم این و آن را

خاموش که آن جهان خاموش
در بانگ درآرد این جهان را

گفتی که گزیده‌ای تو بر ما (125)

گفتی که گزیده‌ای تو بر ما
هرگز نبدست این مفرما

حاجت بنگر مگیر حجت
بر نقد بزن مگو که فردا

بگذار مرا که خوش بخسپم
در سایه‌ات ای درخت خرما

ای عشق تو در دلم سرشته
چون قند و شکر درون حلوا

وی صورت تو درون چشمم
مانند گهر میان دریا

داری سر ما سری بجنبان
تو نیز بگو زهی تماشا

آن وعده که کرده‌ای مرا دوش
کو زهره که تا کنم تقاضا

گر دست نمی‌رسد به خورشید
از دور همی‌کنم تمنا

خورشید و هزار همچو خورشید
در حسرت تست ای معلا

گستاخ مکن تو ناکسان را (126)

گستاخ مکن تو ناکسان را
در چشم میار این خسان را

درزی دزدی چو یافت فرصت
کم آرد جامه رسان را

ایشان را دار حلقه بر در
هم نیز نیند لایق آن را

پیشت به فسون و سخره آیند
از طمع مپوش این عیان را

ایشان چو ز خویش پرغمانند
چون دور کنند ز تو غمان را ؟

جز خلوت عشق نیست درمان
رنج باریک اندهان را

یا دیدن دوست یا هوایش
دیگر چه کند کسی جهان را

تا دیدن دوست در خیالش
می‌دار تو در سجود جان را

پیشش چو چراغپایه می‌ایست
چون فرصت‌هاست مر مهان را

وامانده از این زمانه باشی
کی بینی اصل این زمان را

چون گشت گذار از مکان چشم
زو بیند جان آن مکان را

جان خوردی تن چو قازغانی
بر آتش نه تو قازغان را

تا جوش ببینی ز اندرونت
زان پس نخری تو داستان را

نظاره نقد حال خویشی
نظاره درونست راستان را

این حال بدایت طریقست
با گم شدگان دهم نشان را

چون صد منزل از این گذشتند
این چون گویم مر آن کسان را

مقصود از این بگو و رستی
یعنی که چراغ آسمان را

مخدومم شمس حق و دین را
کاو هست پناه انس و جان را

تبریز از او چو آسمان شد
دل گم مکناد نردبان را

کو مطرب عشق چست دانا (127)

کو مطرب عشق چست دانا
کز عشق زند نه از تقاضا

مردم به امید و این ندیدم
در گور شدم بدین تمنا

ای یار عزیز اگر تو دیدی
طوبی لک یا حبیب طوبی

ور پنهانست او خضروار
تنها به کناره‌های دریا

ای باد سلام ما بدو بر
کاندر دل ما از اوست غوغا

دانم که سلام‌های سوزان
آرد به حبیب عاشقان را

عشقیست دوار چرخ نه از آب
عشقیست مسیر ماه نه از پا

در ذکر به گردش اندرآید
با آب دو دیده چرخ جان‌ها

ذکرست کمند وصل محبوب
خاموش که جوش کرد سودا

ما را سفری فتاد بی‌ما (128)

ما را سفری فتاد بی‌ما
آن جا دل ما گشاد بی‌ما

آن مه که ز ما نهان همی‌شد
رخ بر رخ ما نهاد بی‌ما

چون در غم دوست جان بدادیم
ما را غم او بزاد بی‌ما

ماییم همیشه مست بی‌می
ماییم همیشه شاد بی‌ما

ما را مکنید یاد هرگز
ما خود هستیم یاد بی‌ما

بی ما شده‌ایم شاد گوییم
ای ما که همیشه باد بی‌ما

درها همه بسته بود بر ما
بگشود چو راه داد بی‌ما

با ما دل کیقباد بنده‌ست
بنده‌ست چو کیقباد بی‌ما

ماییم ز نیک و بد رهیده
از طاعت و از فساد بی‌ما

مشکن دل مرد مشتری را (129)

مشکن دل مرد مشتری را
بگذار ره ستمگری را

رحم آر مها که در شریعت
قربان نکنند لاغری را

مخمور توام به دست من ده
آن جام شراب گوهری را

پندی بده و به صلح آور
آن چشم خمار عبهری را

فرمای به هندوانِ جادو
کز حد نبرند ساحری را

در شش‌دره‌ای فتاد عاشق
بشکن درِ حبس شش‌دری را

یک لحظه معزمانه پیش آ
جمع آور حلقه پری را

سر می‌نهد این خمار از بن
هر لحظه شراب آن سری را

صد جا چو قلم میان ببسته
تُنگ شکر معسکری را

ای عشق برادرانه پیش آ
بگذار سلام سرسری را

ای ساقی روح از در حق
مگذار حق برادری را

ای نوح زمانه هین روان کن
این کشتی طبع لنگری را

ای نایب مصطفی بگردان
آن ساغر زفت کوثری را

پیغام ز نفخ صور داری
بگشای لب پیمبری را

ای سرخ صباغت علمدار
بگشا پر و بال جعفری را

پر لاله کن و پر از گل سرخ
این صحن رخ مزعفری را

اسپید نمی‌کنم دگر من
درریز رحیق احمری را

بیدار کنید مستیان را (130)

بیدار کنید مستیان را
از بهر نبیذ همچو جان را

ای ساقی باده بقایی
از خم قدیم گیر آن را

بر راه گلو گذر ندارد
لیکن بگشاید او زبان را

جان را تو چو مشک ساز ساقی
آن جان شریف غیب دان را

پس جانب آن صبوحیان کش
آن مشک سبک دل گران را

وز ساغرهای چشم مستت
درده تو فلان بن فلان را

از دیده به دیده باده‌ای ده
تا خود نشود خبر دهان را

زیرا ساقی چنان گذارد
اندر مجلس می نهان را

بشتاب که چشم ذره ذره
جویا گشتست آن عیان را

آن نافه مشک را به دست آر
بشکاف تو ناف آسمان را

زیرا غلبات بوی آن مشک
صبری بنهشت یوسفان را

چون نامه رسید سجده‌ای کن
شمس تبریز درفشان را

ای در غم تو به سوز و یارب (297)

ای در غم تو به سوز و یارب
بگریسته آسمان همه شب

گر چرخ بگرید و بخندد
آن جذبه خاک باشد اغلب

از بس که بریخت اشک بر خاک
شد خاک ز اشک او مطیب

از گریه آسمان درآمد
صد باغ به خنده مذهب

من بودم و چرخ دوش گریان
او را و مرا یکی‌ست مذهب

از گریه آسمان چه روید
گل‌ها و بنفشه مرطب

وز گریه عاشقان چه روید
صد مهر درون آن شکرلب

آن چشم به گریه می‌فشارد
تا بفشارد نگار غبغب

این گریه ابر و خنده خاک
از بهر من و تو شد مرکب

وین گریه ما و خنده ما
از بهر نتیجه شد مرتب

خاموش کن و نظاره می‌کن
اندر طلب جهان و مطلب

تا نقش خیال دوست با ماست (364)

تا نقش خیال دوست با ماست
ما را همه عمر خود تماشاست

آن جا که وصال دوستانست
والله که میان خانه صحراست

وان جا که مراد دل برآید
یک خار به از هزار خرماست

چون بر سر کوی یار خسبیم
بالین و لحاف ما ثریاست

چون در سر زلف یار پیچیم
اندر شب قدر قدر ما راست

چون عکس جمال او بتابد
کهسار و زمین حریر و دیباست

از باد چو بوی او بپرسیم
در باد صدای چنگ و سرناست

بر خاک چو نام او نویسیم
هر پاره خاک حور و حوراست

بر آتش از او فسون بخوانیم
زو آتش تیزاب سیماست

قصه چه کنم که بر عدم نیز
نامش چو بریم هستی افزاست

آن نکته که عشق او در آن جاست
پرمغزتر از هزار جوزاست

وان لحظه که عشق روی بنمود
این‌ها همه از میانه برخاست

خامش که تمام ختم گشته‌ست
کلی مراد حق تعالاست