مولانا

الا ای شمع گریان گرم می‌سوز
خلاص شمع نزدیکست شد روز

خلاص شمع‌ها شمعی برآمد
که بر زنگی ظلمت‌هاست پیروز

نهان شد ظلم و ظلمت‌ها ز خورشید
نهان گردد الف چون گشت مهموز

شنو از شمس تأویلات و تعبیر
چو اندر خواب بشنیدی تو مرموز

چنین باشد بیان نور ناطق
نه لب باشد نه آواز و نه پدفوز

چو مه از ابر تن بیرون رو ای دوست
هزار اکسیر از خورشید آموز

پی خورشید بهر این دوانست
هلال و بدر صبح و شام چون یوز

چو دیدی پرده سوزی‌های خورشید
دهان از پرده دریدن فرودوز

خمش آن شیر شیران نور معنیست
پنیری شد به حرف از حاجت یوز

در این سرما سر ما داری امروز
سر عیش و تماشا داری امروز

توی خورشید و ما پیشت چو ذره
که ما را بی‌سر و پا داری امروز

به چارم آسمان پهلوی خورشید
تو ما را چون مسیحا داری امروز

دلا از سنگ صد چشمه روان کن
که احسان موفا داری امروز

تراشیدی ز رحمت نردبانی
که عزم کوچ بالا داری امروز

زهی دعوت زهی مهمانی زفت
که بر چرخ معلا داری امروز

به پیش هر کسی ماهی بریان
در آن ماهی تو دریا داری امروز

درون ماهی دریا کی دیدست
عجایب‌های زیبا داری امروز

ای خفته به یاد یار برخیز
می‌آید یار غار برخیز

زنهارده خلایق آمد
برخیز تو زینهار برخیز

جان بخش هزار عیسی آمد
ای مرده به مرگ یار برخیز

ای ساقی خوب بنده پرور
از بهر دو سه خمار برخیز

وی داروی صد هزار خسته
نک خسته بی‌قرار برخیز

ای لطف تو دستگیر رنجور
پایم بخلید خار برخیز

ای حسن تو دام جان پاکان
درماند یکی شکار برخیز

خون شد دل و خون به جوش آمد
این جمله روا مدار برخیز

معذورم دار اگر بگفتم
در حالت اضطرار برخیز

ای نرگس مست مست خفته
وی دلبر خوش عذار برخیز

زان چیز که بنده داند و تو
پر کن قدح و بیار برخیز

زان پیش که دل شکسته گردد
ای دوست شکسته وار برخیز

ماییم فداییان جانباز
گستاخ و دلیر و جسم پرداز

حیفست که جان پاک ما را
باشد تن خاکسار انباز

ز آغاز همه به آخر آیند
ز آخر برویم ما به آغاز

هین باز پرید جمله یاران
شه باز بکوفت طبل شهباز

شش سوی مپر بپر از آن سو
کاندر دل تو رسید آواز

هان ای دل خسته نقل ما را
روزی دو سه ماندست می‌ساز

گر خواری وگر عزیزی این جا
زان سوست بقا و ملک و اعزاز

مگشای پر سخن کز آن سو
بی‌پر باشد همیشه پرواز

پوست سخنست اینچ گفتم
از پوست کی یافت مغز آن راز

برخیز و صبوح را برانگیز
جان بخش زمانه را و مستیز

آمیخته باش با حریفان
با آب شراب را میامیز

یاد تو شراب و یاد ما آب
ما چون سرخر تو همچو پالیز

ای غم اجلت در این قنینه‌ست
گر مردنت آرزوست مگریز

مرگ نفس است در تجلی
مرگ جعلست در عبربیز

مجلس چمنیست و گل شکفته
ای ساقی همچو سرو برخیز

این جام مشعشع آنگهی شرم
ساقی چو توی خطاست پرهیز

ما را چو رخ خوشت برافروز
غم را چو عدوی خود درآویز

هشتیم غزل که نوبت توست
مردانه درآ و چست و سرتیز

من از سخنان مهرانگیز
دل پر دارم ز خواب برخیز

ای آنک رخ تو همچو آتش
یک لحظه ز آتشم مپرهیز

شیرم ز تو جوش کرد و خون شد
ای شیر به خون من درآمیز

با یارک خود بساز پنهان
مستیز به جان تو که مستیز

تسلیم قضا شدم ازیرا
مانند قضا تو تندی و تیز

بنگر که چه خون دل گرفتست
بر گرد قبام چون فراویز

در خشم مکن تو چشم خود را
وان فتنه خفته را مینگیز

خود خفته نماید و نخفتست
آن نرگس پرخمار خون ریز

گر نه‌ای دیوانه رو مر خویش را دیوانه ساز
گرچه صد ره مات گشتی مهره دیگر بباز

گرچه چون تاری ز زخمش زخمه دیگر بزن
بازگرد ای مرغ گرچه خسته‌ای از چنگ باز

چند خانه گم کنی و یاوه گردی گرد شهر
ور ز شهری نیز یاوه با قلاوزی بساز

اسب چوبین برتراشیدی که این اسب منست
گر نه چوبینست اسبت خواجه یک منزل بتاز

دعوت حق نشنوی آنگه دعاها می‌کنی
شرم بادت ای برادر زین دعای بی‌نماز

سر به سر راضی نه‌ای که سر بری از تیغ حق
کی دهد بو همچو عنبر چونک سیری و پیاز

گر نیازت را پذیرد شمس تبریزی ز لطف
بعد از آن بر عرش نه تو چاربالش بهر ناز

سوی خانه خویش آمد عشق آن عاشق نواز
عشق دارد در تصور صورتی صورت گداز

خانه خویش آمدی خوش اندرآ شاد آمدی
از در دل اندرآ تا پیشگاه جان بتاز

ذره ذره از وجودم عاشق خورشید توست
هین که با خورشید دارد ذره‌ها کار دراز

پیش روزن ذره‌ها بین خوش معلق می‌زنند
هر که را خورشید شد قبله چنین باشد نماز

در سماع آفتاب این ذره‌ها چون صوفیان
کس نداند بر چه قولی بر چه ضربی بر چه ساز

اندرون هر دلی خود نغمه و ضربی دگر
پای کوبان آشکار و مطربان پنهان چو راز

برتر از جمله سماع ما بود در اندرون
جزوهای ما در او رقصان به صد گون عز و ناز

شمس تبریزی توی سلطان سلطانان جان
چون تو محمودی نیامد همچو من دیگر ایاز

عاشقان را شد مسلم شب نشستن تا به روز
خوردنی و خواب نی اندر هوای دلفروز

گر تو یارا عاشقی ماننده این شمع باش
جمله شب می‌گداز و جمله شب خوش می‌بسوز

غیر عاشق دان که چون سرما بود اندر خزان
در میان آن خزان باشد دل عاشق تموز

گر تو عشقی داری ای جان از پی اعلام را
عاشقانه نعره‌ای زن عاشقانه فوز فوز

ور تو بند شهوتی دعوی عشاقی مکن
در ببند اندر خلاء و شهوت خود را بسوز

عاشق و شهوت کجا جمع آید ای تو ساده دل
عیسی و خر در یکی آخر کجا دارند پوز

گر همی‌خواهی که بویی بشنوی زین رمزها
چشم را از غیر شمس الدین تبریزی بدوز

ور نبینی کز دو عالم برتر آمد شمس دین
بر تک دریای غفلت مرده ریگی تو هنوز

رو به کتاب تعلم گرد علم فقه گرد
تا سرافرازی شوی اندر یجوز و لایجوز

جان من از عشق شمس الدین ز طفلی دور شد
عشق او زین پس نماند با مویز و جوز و کوز

عقل من از دست رفت و شعر من ناقص بماند
زان کمانم هست عریان از لباس نقش و توز

ای جلال الدین بخسپ و ترک کن املا بگو
که تک آن شیر را اندرنیابد هیچ یوز

اگر آتش است یارت تو بُرو در او هَمی‌سوز
به شبِ فراق سوزان تو چو شمع باش تا روز

تو مخالفت همی‌کِش تو موافقت همی‌کُن
چو لباسِ تو دَرانَند تو لباسِ وصل می‌دوز

به مُوافقت بیابد تَن و جان سماعِ جانی
زِ رَباب و دَف و سُرنا و زِ مُطربان دَرآموز

به میانِ بیست مُطرب چو یکی زَنَد مخالف
همه گم کُنند رَه را چو ستیزه شد قَلاوُز

تو مگو همه به جنگند و زِ صلح من چه آید
تو یکی نِه‌ای هزاری تو چراغِ خود برافروز

که یکی چراغِ روشن زِ هزار مُرده بهتر
که بِهْ است یک قَدِ خوش زِ هزار قامتِ کوز