مولانا

بخش ۲۷ – به میدان خواندن بنی اسرائیل برای حیلهٔ ولادت موسی علیه السلام

ای اسیران سوی میدانگه روید
کز شهانشه دیدن و جودست امید

چون شنیدند مژده اسرائیلیان
تشنگان بودند و بس مشتاق آن

حیله را خوردند و آن سو تاختند
خویشتن را بهر جلوه ساختند

بخش ۲۸ – حکایت

همچنان کاینجا مغول حیله‌دان
گفت می‌جویم کسی از مصریان

مصریان را جمع آرید این طرف
تا در آید آنک می‌باید به کف

هر که می‌آمد بگفتا نیست این
هین در آ خواجه در آن گوشه نشین

تا بدین شیوه همه جمع آمدند
گردن ایشان بدین حیلت زدند

شومی آنک سوی بانگ نماز
داعی الله را نبردندی نیاز

دعوت مکارشان اندر کشید
الحذر از مکر شیطان ای رشید

بانگ درویشان و محتاجان بنوش
تا نگیرد بانگ محتالیت گوش

گر گدایان طامع‌اند و زشت‌خو
در شکم‌خواران تو صاحب‌دل بجو

در تگ دریا گهر با سنگهاست
فخرها اندر میان ننگهاست

پس بجوشیدند اسرائیلیان
از پگه تا جانب میدان دوان

چون به حیلتشان به میدان برد او
روی خود بنمودشان بس تازه‌رو

کرد دلداری و بخششها بداد
هم عطا هم وعده‌ها کرد آن قباد

بعد از آن گفت از برای جانتان
جمله در میدان بخسپید امشبان

پاسخش دادند که خدمت کنیم
گر تو خواهی یک مه اینجا ساکنیم

بخش ۲۹ – بازگشتن فرعون از میدان به شهر شاد بتفریق بنی اسرائیل از زنانشان در شب حمل

شه شبانگه باز آمد شادمان
کامشبان حملست و دورند از زنان

خازنش عمران هم اندر خدمتش
هم به شهر آمد قرین صحبتش

گفت ای عمران برین در خسپ تو
هین مرو سوی زن و صحبت مجو

گفت خسپم هم برین درگاه تو
هیچ نندیشم به جز دلخواه تو

بود عمران هم ز اسرائیلیان
لیک مر فرعون را دل بود و جان

کی گمان بردی که او عصیان کند
آنک خوف جان فرعون آن کند

بخش ۳۰ – جمع آمدن عمران به مادر موسی و حامله شدن مادر موسی علیه‌السلام

شب برفت و او بر آن درگاه خفت
نیم‌شب آمد پی دیدنش جفت

زن برو افتاد و بوسید آن لبش
بر جهانیدش ز خواب اندر شبش

گشت بیدار او و زن را دید خوش
بوسه باران کرده از لب بر لبش

گفت عمران این زمان چون آمدی
گفت از شوق و قضای ایزدی

در کشیدش در کنار از مهر مرد
بر نیامد با خود آن دم در نبرد

جفت شد با او امانت را سپرد
پس بگفت ای زن نه این کاریست خرد

آهنی بر سنگ زد زاد آتشی
آتشی از شاه و ملکش کین‌کشی

من چو ابرم تو زمین موسی نبات
حق شه شطرنج و ما ماتیم مات

مات و بُرد از شاه می‌دان ای عروس
آن مدان از ما مکن بر ما فسوس

آنچ این فرعون می‌ترسد ازو
هست شد این دم که گشتم جفت تو

بخش ۳۱ – وصیت کردن عمران جفت خود را بعد از مجامعت کی مرا ندیده باشی

وا مگردان هیچ ازینها دم مزن
تا نیاید بر من و تو صد حزن

عاقبت پیدا شود آثار این
چون علامتها رسید ای نازنین

در زمان از سوی میدان نعره‌ها
می‌رسید از خلق و پر می‌شد هوا

شاه از آن هیبت برون جست آن زمان
پابرهنه کین چه غلغلهاست هان

از سوی میدان چه بانگست و غریو
کز نهیبش می‌رمد جنی و دیو

گفت عمران شاه ما را عمر باد
قوم اسرائیلیانند از تو شاد

از عطای شاه شادی می‌کنند
رقص می‌آرند و کفها می‌زنند

گفت باشد کین بود اما ولیک
وهم و اندیشه مرا پُر کرد نیک

بخش ۳۲ – ترسیدن فرعون از آن بانگ

این صدا جان مرا تغییر کرد
از غم و اندوه تلخم پیر کرد

پیش می‌آمد سپس می‌رفت شه
جمله شب او همچو حامل وقت زه

هر زمان می‌گفت ای عمران مرا
سخت از جا برده است این نعره‌ها

زهره نه عمران مسکین را که تا
باز گوید اختلاط جفت را

که زن عمران به عمران در خزید
تا که شد استارهٔ موسی پدید

هر پیمبر که در آید در رحم
نجم او بر چرخ گردد منتجم

بخش ۳۳ – پیدا شدن استارهٔ موسی علیه السلام بر آسمان و غریو منجمان در میدان

بر فلک پیدا شد آن استاره‌اش
کوری فرعون و مکر و چاره‌اش

روز شد گفتش که ای عمران برو
واقف آن غلغل و آن بانگ شو

راند عمران جانب میدان و گفت
این چه غلغل بود شاهنشه نخفت

هر منجم سر برهنه جامه‌چاک
همچو اصحاب عزا بوسیده خاک

همچو اصحاب عزا آوازشان
بُد گرفته از فغان و سازشان

ریش و مو بر کنده رو بدریدگان
خاک بر سر کرده خون‌پر دیدگان

گفت خیرست این چه آشوبست و حال
بَد نشانی می‌دهد منحوس سال

عذر آوردند و گفتند ای امیر
کرد ما را دست تقدیرش اسیر

این همه کردیم و دولت تیره شد
دشمن شه، هست‌گشت و چیره شد

شب ستارهٔ آن پسر آمد عیان
کوری ما بر جبین آسمان

زد ستارهٔ آن پیمبر بر سما
ما ستاره‌بار گشتیم از بُکا

با دل خوش شاد عمران وز نفاق
دست بر سر می‌بزد کاه الفراق

کرد عمران خویش پر خشم و تُرُش
رفت چون دیوانگان بی عقل و هُش

خویشتن را اعجمی کرد و براند
گفته‌های بس خشن بر جمع خواند

خویشتن را ترش و غمگین ساخت او
نردهای بازگونه باخت او

گفتشان شاه مرا بفریفتید
از خیانت وز طمع نشکیفتید

سوی میدان شاه را انگیختید
آب روی شاه ما را ریختید

دست بر سینه زدیت اندر ضمان
شاه را ما فارغ آریم از غمان

شاه هم بشنید و گفت ای خاینان
من بر آویزم شما را بی امان

خویش را در مضحکه انداختم
مالها با دشمنان در باختم

تا که امشب جمله اسرائیلیان
دور ماندند از ملاقات زنان

مال رفت و آب رو و کار خام
این بود یاری و افعال کرام؟

سالها ادرار و خلعت می‌برید
مملکتها را مسلم می‌خورید

رایتان این بود و فرهنگ و نجوم
طبل‌خوارانید و مکارید و شوم

من شما را بر درم و آتش زنم
بینی و گوش و لبانتان بر کنم

من شما را هیزم آتش کنم
عیش رفته بر شما ناخوش کنم

سجده کردند و بگفتند ای خدیو
گر یکی کرت ز ما چربید دیو

سالها دفع بلاها کرده‌ایم
وهم حیران زانچ ماها کرده‌ایم

فوت شد از ما و حملش شد پدید
نطفه‌اش جست و رحم اندر خزید

لیک استغفار این روز ولاد
ما نگه داریم ای شاه و قباد

روز میلادش رصد بندیم ما
تا نگردد فوت و نجهد این قضا

گر نداریم این نگه ما را بکُش
ای غلام رای تو افکار و هُش

تا به نُه مَه می‌شمرد او روز روز
تا نپرد تیرِ حکمِ خصم‌دوز

بر قضا هر کو شبیخون آورد
سرنگون آید ز خون خود خورد

چون زمین با آسمان خصمی کند
شوره گردد سر ز مرگی بر زند

نقش با نقاش پنجه می‌زند
سبلتان و ریش خود بر می‌کند

بخش ۳۴ – خواندن فرعون زنان نوزاده را سوی میدان هم جهت مکر

بعدِ نُه مَه شَه برون آورد تخت
سوی میدان و منادی کرد سخت

کای زنان با طفلکان میدان روید
جمله اسرائیلیان بیرون شوید

آنچنانک پار مردان را رسید
خلعت و هر کس ازیشان زر کشید

هین زنان امسال اقبال شماست
تا بیابد هر یکی چیزی که خواست

مر زنان را خلعت و صلت دهد
کودکان را هم کلاه زر نهد

هر که او این ماه زاییدست هین
گنجها گیرید از شاه مکین

آن زنان با طفلکان بیرون شدند
شادمان تا خیمهٔ شه آمدند

هر زن نوزاده بیرون شد ز شهر
سوی میدان غافل از دستان و قهر

چون زنان جمله بدو گِرد آمدند
هرچه بود آن نر ز مادر بستدند

سر بریدندش که اینست احتیاط
تا نروید خصم و نفزاید خباط

بخش ۳۵ – بوجود آمدن موسی و آمدن عوانان به خانهٔ عمران و وحی آمدن به مادر موسی کی موسی را در آتش انداز

خود زن عمران که موسی برده بود
دامن اندر چید از آن آشوب و دود

آن زنان قابله در خانه‌ها
بهر جاسوسی فرستاد آن دغا

غمز کردندش که اینجا کودکیست
نامد او میدان که در وهم و شکیست

اندرین کوچه یکی زیبا زنیست
کودکی دارد ولیکن پرفنیست

پس عوانان آمدند او طفل را
در تنور انداخت از امر خدا

وحی آمد سوی زن زان با خبر
که ز اصل آن خلیلست این پسر

عصمت یا نار کونی باردا
لا تکون النار حرا شاردا

زن به وَحی انداخت او را در شرر
بر تن موسی نکرد آتش اثر

پس عوانان بی مراد آن سو شدند
باز غمازان کز آن واقف بدند

با عوانان ماجرا بر داشتند
پیش فرعون از برای دانگ چند

کای عوانان باز گردید آن طرف
نیک نیکو بنگرید اندر غرف

بخش ۳۶ – وحی آمدن به مادر موسی کی موسی را در آب افکن

باز وحی آمد که در آبش فکن
روی در اومید دار و مو مَکَن

در فکن در نیلش و کن اعتمید
من تو را با وی رسانم رو سپید

این سخن پایان ندارد مکرهاش
جمله می‌پیچید هم در ساق و پاش

صد هزاران طفل می‌کشت او برون
موسی اندر صدر خانه در درون

از جنون می‌کُشت هر جا بُد جنین
از حیل آن کورچشم دوربین

اژدها بُد مکر فرعون عنود
مکر شاهان جهان را خورده بود

لیک ازو فرعون‌تر آمد پدید
هم ورا هم مکر او را در کشید

اژدها بود و عصا شد اژدها
این بخورد آن را به توفیق خدا

دست شد بالای دست این تا کجا
تا به یزدان که الیه المنتهی

کان یکی دریاست بی غور و کران
جمله دریاها چو سیلی پیش آن

حیله‌ها و چاره‌ها گر اژدهاست
پیش الا الله آنها جمله لاست

چون رسید اینجا بیانم سَر نهاد
محو شد والله اعلم بالرشاد

آنچ در فرعون بود اندر تو هست
لیک اژدرهات محبوس چَهست

ای دریغ این جمله احوال تو است
تو بر آن فرعون بر خواهیش بَست

گر ز تو گویند وحشت زایدت
ور ز دیگر آفسان بنمایدت

چه خرابت می‌کند نفس لعین
دور می‌اندازدت سخت این قرین

آتشت را هیزم فرعون نیست
ورنه چون فرعون او شعله‌زنیست